Antik Yunan Kolonileri

Yazan: Zerrin Avan

Özellikle Konuralp'de kolonizasyon dönemi öncesine dair bilgiler yok denecek kadar azdır. Konuralp'e ilk yerleşimin Megaralılar tarafından olduğu da söylenmektedir ancak Megaralılar ve Yunan kolonileri kavramları birbirleriyle ilişkili olmakla birlikte, tam olarak aynı şey değillerdir. Yunan kökenli Dor kolonilerinin ve Megaralıların bölgede izlerine rastlanmışsa da Konuralp'in ilk kuruluşuna dair herhangi kesin tarihi belge bulunmamaktadır. Ancak Konuralp'in bir kralının olması, Herakles'e önem vermeleri ve kabilelerden birinin Megarit adında olması bu savı güçlendirmektedir.

MÖ. 9. - 6.yüzyıllar - Kieros, Dor Kolonisi

Görsel: Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi, III Cilt, s.67

---

Megara, özellikle M.Ö. 8. ve 7. yüzyıllarda önemli bir kolonizasyon faaliyetinde bulunmuş ve birçok koloni kurmuştur. Yunan kolonileri, Antik Yunan şehir devletleri (Megara, Korint, Atina) tarafından kurulan yerleşim yerleridir ve ticaret, nüfus artışı ve siyasi anlaşmazlıklar gibi nedenlerle anavatanlarından uzak yerlerde kurulmuştur. Megaralıların kurduğu koloniler, genel olarak Yunan kolonileri olarak adlandırılan daha geniş kategorinin bir parçasıdır. Megaralıların kurduğu koloniler, Megara şehrine özgüdür. Örneğin, Byzantion (günümüzde İstanbul) ve Chalkedon (günümüzde Kadıköy), Megaralılar tarafından kurulmuştur. Bu nedenle, tüm Yunan kolonileri Megaralılara ait değildir, ancak Megaralıların kurduğu koloniler, Yunan kolonileri kapsamına girer.

Antik Yunan Kolonileri

• Koloniler genellikle anavatanlarıyla siyasi bağımsızlıklarını korudular, ancak kendi yasalarını ve yönetim biçimlerini geliştirdiler.
  

• Antik Yunan kolonileri, M.Ö. 8. yüzyıldan itibaren Akdeniz ve Karadeniz'in geniş bölgelerine yayıldı. Bu kolonizasyon hareketi, ticaret yollarını kontrol etme, nüfus baskısını azaltma ve yeni tarım arazileri bulma gibi çeşitli nedenlerle gerçekleştirildi.
  

• Yunan kolonizasyon hareketi, Antik Yunan dünyasının ekonomik, kültürel ve siyasi etkisini geniş coğrafyalara yaymış, bu bölgelerde kalıcı izler bırakmıştır.

Bronz çağı sonunda Dorlar ve Kuzeybatı Yunanlılar, Girit adası ile Yunan anakarasını işgal ettiler. Akalılar onlarla birlik oldu, İyonyalılar ise Euboya'yı ve Attika'yı koruyarak kısmen Kiklad Adalarına sığındılar. Bu göç dalgası Batı Anadolu'ya da sıçradı ve Aiolyalılar ile İyonyalılar batı kıyılara yerleştiler. Gelişen bu politik düzen ile tek bir Yunan devleti oluşmaz, parçalar halinde dağınık bir organizasyon kurulur. Polis denilen küçük kent devletlerinde nüfusun artmasıyla Yunan kolonileri, Sicilya ve Ege'nin kuzeyine göçerek; zaman içinde tüm Akdeniz dünyasına noktasal kent devletleri şeklinde yayılırlar. Aralarında sağladıkları dil ve dinsel birlik "doğa ve bereket kültleri" ile Olympos Dağı'nda oturan tanrılar hiyerarşisine tutunurlar. Belirli dönemlerde yaptıkları bayram etkinliklerinde DELPHI, OLYMPIA gibi ulusal kutsal yerlerde buluşarak; kült törenleri, spor ve müzik yarışmaları düzenlediler.

Antik Yunanlıların yerleştiği başlıca bölgeler:

Akdeniz Bölgesi

1. İtalya

   1. Magna Graecia: Güney İtalya ve Sicilya, yoğun Yunan kolonizasyonuna uğradı.

      1. Syracuse (Siraküza): Korint tarafından kuruldu.

      2. Tarentum (Taranto): Sparta tarafından kuruldu.

      3. Neapolis (Napoli): Küçük bir Yunan kolonisi olan Parthenope tarafından kuruldu.

2. Fransa

   1. Massalia (Marsilya): Phokaialılar tarafından kurulan önemli bir ticaret kolonisi.

3. İspanya

   1. Emporion (Ampurias): Phokaialılar tarafından kurulan ticaret merkezi.

4. Kuzey Afrika

   1. Cyrene (Şimdiki Libya): Thera adasından gelen yerleşimciler tarafından kuruldu.

5. Anadolu (Türkiye)

   1. Milet: Pek çok koloni kuran önemli bir Yunan kenti.

   2. Efes: İon kolonisi.

   3. Foça (Phokaia): Batı Anadolu’da önemli bir Yunan kolonisi.

Karadeniz Bölgesi

1. Kuzey Anadolu (Türkiye)

   1. Sinope (Sinop): Miletos tarafından kuruldu.

   2. Trapezus (Trabzon): Miletos tarafından kurulan bir diğer önemli koloni.

2. Bulgaristan

   1. Odessos (Varna): Miletos tarafından kuruldu.

3. Romanya

   1. Tomis (Konstanza): Miletos tarafından kuruldu.

4. Ukrayna

   1. Olbia: Miletos tarafından kurulan önemli bir ticaret kolonisi.

   2. Chersonesos (Sevastopol): Heraclea Pontica (Karadeniz Ereğli) tarafından kuruldu.

5. Rusya

   1. Tanais: Rostov-on-Don yakınlarında kurulan bir ticaret kolonisi.

Diğer Bölgeler

1. Kıbrıs

   1. Salamis: En erken Yunan kolonilerinden biri olarak kabul edilir.

2. Mısır

   1. Naucratis: Delta bölgesinde ticaret merkezi olarak kuruldu.

Yunan kolonileri, ticaret yollarının kontrol edilmesi ve savunma amaçları doğrultusunda stratejik konumlarda kuruldular; yerel halklarla etkileşime geçerek ticareti canlandırıp kültürel alışverişi artırdılar.

---

Konuralp Antik Kent - 2023

---